-
by Op. Dr. Evren Tevfik İşçi
Jinekomasti sık görülen bir sağlık sorunu olup estetik ve plastik cerrahinin kapsamında yer alır. Bu branşta eğitim alan tüm doktorlar jinekomasti ameliyatını gerçekleştirebilirler. Bununla birlikte öncelikle teşhis koyulabilmesi için dahiliye ya da endokrinoloji muayenesine ihtiyaç duyulur. Daha sonra estetik ve plastik cerrahi alanında uzman bir doktor ile jinekomasti operasyonunun planlaması yapılabilir.
Jinekomasti erkeklerde aşırı meme gelişimi olup farklı nedenlerden dolayı erkeklerde kadın tipi meme dokusunun gelişmesiyle ortaya çıkar. Bebeklik döneminde ve ileri yaş grubunda görülebilmekle birlikte jinekomastinin en çok ergenlik döneminde görüldüğü bilinir.
Jinekomasti kişinin sağlığının yanı sıra öz güvenine de zarar verebilmekte ve bu sorunu yaşayan özellikle ergenlik çağındaki kişiler sosyal ortamlarda bulunmaktan kaçınabilmektedirler.
Jinekomastinin Nedeni Nedir?
Jinekomasti kişideki testosteron ve östrojen hormonlarının düzensiz ya da dengesiz olmasından kaynaklanır. Vücuttaki testosteron miktarı azalır ve östrojen miktarı artarsa jinekomasti sorununun oluşması söz konusu olabilir. Bu hormonal değişikliklerin altında birçok farklı neden yatabilmekle birlikte zaman zaman doğal nedenlerden de kaynaklanabilir.
Erkekler az miktarda östrojen hormonu sentezlemekte olup testosteron dengesinin östrojen tarafına kayması jinekomastiye neden olabilir. Erkek bebeklerin hemen hemen yarısı annelerinden kendilerine geçen östrojen hormonundan dolayı büyük memelere sahip olarak dünyaya gelirler. Ancak şiş görünümlü meme dokusu doğumdan sonraki 2-3 hafta içerisinde kendiliğinden normale döner. Ergenlik döneminde ise yaşanan hormon düzensizliklerinden dolayı jinekomasti oluşabilir. Jinekomasti bu iki grubun dışında en sık 50-69 yaş aralığındaki erkeklerde görülür.
Jinekomasti Belirtileri
Erkeklerin meme dokusundaki anormal düzeyde büyüme ve gelişme sonucunda;
- Meme dokusunda şişkinlik,
- Memelerden birinin diğerine göre daha büyük olması,
- Memelerde ağrı ya da hassasiyet görülmesi,
- Meme ucunun alt kısmında yumru hissi,
- Memelerin birinin ya da ikisinin meme başından akıntı gelmesi söz konusu olabilir.
Jinekomasti tanısı koyulabilmesi için her iki meme elle muayene edilmelidir. Jinekomasti vakalarında elle muayene sırasında ele meme başının arkasında sert ve ceviz büyüklüğünde bir kitle gelir. Bu bulgu tespit edildikten sonra meme USG yapılıp tanı doğrulanır.
Jinekomasti Tedavisi
Jinekomasti tedavisine başlanmadan önce ilk yapılması gereken hastalığın altında bir hormonal bozukluk olup olmadığı değerlendirilmelidir. Bu nedenle jinekomasti şüphesi durumunda ilk olarak bir endokrinoloji uzmanına başvurulmalıdır.
Uygulanacak olan tedavinin jinekomastinin tipine göre belirlenmesi çok önemlidir. Jinekomastinin birden çok çeşidi olup ergenlik döneminde karşılaşılan jinekomasti vakalarının seyri ve tedaviye nasıl yanıt verdiği Nydick sınıflandırmasından faydalanılarak ölçülür. Bu kapsamda meme başında bulunan kahverengi halkanın altındaki glandüler doku diskinin büyüklüğü dikkate alınır. Bu doku diskinin çapının 4 cm’den küçük olması durumunda hasta bilgilendirilir ve sorunun kendiliğinden düzelmesi beklenir. Ancak hastanın şikayetinin 4 yıldan uzun süredir devam ettiği ve hastayı rahatsız eden klinik bulgularda artış olduğu durumlarda tedavi sürecinin başlatılması tercih edilir. Hastanın dokusundaki diskin 4-6 cm aralığında olduğu durumlarda medikal tedavi uygulanır. Eğer diskin çapı 6 cm’yi aşıyorsa o zaman cerrahi müdahale söz konusu olur.
Jinekomasti ameliyatı mutlaka alanında uzman ve deneyimli bir hekim tarafından yapılmalıdır. Cerrahi müdahale jinekomasti tedavisinde tercih edilebilecek en etkili yöntem olup yapılacak müdahalenin içeriği hasta özelinde belirlenir.
Karışık tip jinekomasti vakalarında hastada hem glandüler doku hem yağ dokusu fazladır. Bu durumda cerrahi prosedür ile kombine liposuction uygulanması tercih edilir.
Glandüler tip jinekomasti vakalarında sert meme dokusu ağırlıkta olduğundan cerrahi müdahale ile çıkarılır.
Yağlı tip jinekomasti vakalarında yağ dpkusu ağırlıkta olduğundan yalnızca liposuction prosedürünün uygulanması yeterli olabilir.
Diğer bir sınıflandırma ise meme dokusunun büyüklüğüne ve yağ dokusu miktarının fazlalığına göre yapılır. Bu değerlendirmenin sonucunda cerrahi müdahalenin şekli hasta özelinde belirlenir.
Jinekomasti Ameliyatı Öncesi ve Sonrası
Hastalar jinekomasti ameliyatından iki hafta öncesine kadar uzun süre güneş ışınlarına maruz kalmama konusunda dikkatli olmalıdırlar. Böylece güneş ışınlarının deride güneş yanığına ve kalıcı yara izlerine neden olması riski ortadan kaldırılır.
Ameliyattan en az 3 hafta önce sigara ve 48 saat önce alkol kullanımı sonlandırılmalıdır. En az 5 saat önce yiyecek ve içecek tüketimine ara verilmelidir. Aynı şekilde en az 10 gün önce aspirin ve benzeri ilaçların kullanımı bırakılmalıdır.
Jinekomasti ameliyatı uzman ve deneyimli bir hekim tarafından uygulandığı sürece komplikasyon oluşması riski son derece düşüktür. Hastada uygulamadan sonra birkaç gün ağrı, ödem ve morluk görülebilir. Ancak bu durum birkaç gün içinde kendiliğinden düzelecektir.
Hasta jinekomasti ameliyatından sonra en az 3 hafta ağır kaldırmaktan, çömelme ve eğilme gibi hareketler yapmaktan kaçınmalıdır. Ödemin ve şişliğin azalması amacıyla takılan korse en az 3 hafta süreyle çıkarılmadan kullanılmalıdır. Ameliyattan sonraki ilk 3 gün sırtüstü yatılmalı ve duş alınmamalıdır. Özellikle yaz aylarında gerçekleştirilen jinekomasti ameliyatından sonra hasta en az 1 hafta boyunca denize girmemeli ve uzun süre güneş altında kalmamalıdır.
