-
by Op. Dr. Evren Tevfik İşçi
Erkeklerde memelerin olması gerekenden daha büyük olması durumu jinekomasti olarak adlandırılır. Diğer bir deyişle östrojen ve testosteron hormonlarının dengesizliğinden dolayı erkeklerde meme dokusu miktarının anormal ancak iyi huylu büyümesidir. Günümüzde hormonlu gıda tüketiminin artması, kullanılan ilaçlar, aşırı alkol kullanımı, tiroit, böbrek, karaciğer hastalıkları ve hormonal bozukluklar erkeklerde memelerin olması gerekenden daha büyük olmasına yani jinekomasti sorununa neden olabilir. Jinekomasti bazen bir bazen her iki memede görülebilir. Bunun yanı sıra her iki memenin jinekomasti gelişiminden düzensiz olarak etkilenmesi ve birbirinden farklı boyutlara ulaşması söz konusu olabilir.
Kıyafet seçimi esnasında özgür olmadığınızı hissediyorsanız, özellikle tshirt seçimi sırasında memelerinizin çıkıntı şeklinde belli olmasından rahatsızlık duyuyorsanız jinekomasti sorununuz olabilir. Böyle bir durumda jinekomasti teşhisi koyulması, derecesinin, sebebinin ve uygulanacak tedavinin belirlenmesi için doktor muayenesi gereklidir. Bunun yanı sıra memelerde ağrı, hassasiyet, şişkinlik ve meme ucunda akıntı olduğu durumlarda endokrinologa muayene olunmalıdır. Genellikle muayenenin ardından meme ultrasonu ve hormon tahlilleri istenmektedir.
Her Jinekomasti Ameliyat Gerektirmez
Jinekomasti en çok ergenlik dönemindeki kişileri etkileyen bir sağlık sorunudur. Yetişkin erkeklerin %20’sinden fazlasında meydana gelen meme büyüklüğü problemi çoğunlukla 13-14 yaş civarında ortaya çıkar. Beklenti hormonların dengelenmesi sonucunda memelerin kendiliğinden küçülmesi yönündedir. Bu dönemde ergenlik gibi hassas bir dönemde olan erkek çocuklara karşı olan yaklaşım psikolojik durumları açısından çok önemlidir.
Ergenlik dönemindeki çocuğun jinekomasti olup olmadığının anlaşılması ve çözüm yolu olarak jinekomasti ameliyatına karar verilmesi öncesinde hasta yaklaşık 2 yıl süreyle kontrol altında tutulmalıdır. Bu süre içerisinde hastanın beslenmesi düzenlenmelidir. Hormonlarını olumsuz yönde etkileyebilecek katkı maddeleri içermeyen, sağlıklı gıdalar tüketmesi ve kilo kontrolünün sağlanabilmesi için aşırı yememesi önemlidir. Aşırı kilo alımında vücudun diğer bölgeleri gibi memelerde de büyüme oluşur. Obez bir kişi normal kilosuna gelmeden jinekomasti teşhisi koyulmamalıdır. 2 yıllık kontrollü bir bekleme sürecinin sonunda memelerde küçülme olmazsa müdahale edilmesi gündeme gelebilir. Jinekomasti özellikle ergenlik dönemindeki erkek çocuklarda psikolojik açıdan sıkıntılara neden olabilecek bir durumdur.
Jinekomasti gelişimi ergen erkeklerin yanı sıra yenidoğan erkek bebeklerde de hormonal değişikliklerin etkisiyle geçici de olsa görülebilir. Anneden geçen hormonların etkisiyle yenidoğan erkek bebeklerde görülen jinekomasti genellikle 1-2 ay içerisinde kendiliğinden düzelir.
Jinekomasti Elle Nasıl Anlaşılır?
Jinekomasti muayenesi sırasında östrojen salgısına bağlı olarak gelişen salgı bezlerinin elle hissedilip hissedilmediği kontrol edilir. Yağ üretimindeki artıştan kaynaklanan meme büyümelerinde özellikle meme başının altında sert ve yumru tarzdaki doku hissedilmez. Jinekomasti gelişen hastalarda ise meme başının altında sert, yoğun, lastik kıvamında ve yumru şeklinde bir doku hissedilmesi söz konusudur.
Jinekomasti Nasıl Tedavi Edilir?
Jinekomasti tedavisi her hasta özelinde belirlenir. Kendiliğinden düzelmeyen ya da bireyin hayat kalitesini olumsuz yönde etkileyecek ölçüde ağrı, hassasiyet ve psikolojik sorun yaratan jinekomasti vakalarında ilaç tedavisi ya da cerrahi müdahale gündeme gelebilir.
Jinekomasti gelişiminin altında yetersiz beslenme, hipogonadizm ya da siroz gibi farklı sorunlar varsa öncelikle bunların tedavisi yoluna gidilir. Jinekomastiye neden olabilecek ilaç kullanımı söz konusuysa ilaç değişikliği yapılması tercih edilir.
Glandüler tip jinekomastilerde sert meme dokusu ağırlıkta olup cerrahi olarak çıkarılması gerekmektedir. Karışık tip jinekomastilerde hem yağ dokusu hem glandüler doku fazladır. Yağlı tip jinekomastilerde ise yağ dokusu ağırlıkta olduğundan liposuction prosedürü tercih edilir.
Ergenlik çağındaki erkeklerde jinekomastinin seyri ve hastanın tedaviye verdiği yanıt ölçülürken Nydick sınıflandırması baz alınır. Bu jinekomasti tipinin, areolanın altındaki glandüler doku diskinin büyüklüğüne göre tespit edilmesi anlamına gelir. Disk çapının 4 cm’den küçük olduğu durumlarda sorunun kendiliğinden düzelmesi beklenir. 4-6 cm aralığındaki disk çapında medikal tedavi, 6 cm’den büyük olması durumunda ise cerrahi prosedür uygulanması tercih edilir.
Jinekomasti tedavisinde en etkili ve kesin yöntem genel anestezi altında uygulanan jinekomasti ameliyatıdır. Uygulanacak olan cerrahi müdahale meme dokusunun büyüklüğüne ve deri fazlalığına göre kişi özelinde belirlenir.
Jinekomasti Ameliyatı Öncesi ve Sonrası
Jinekomasti ameliyatından önce hasta detaylı bir muayeneden geçirilir. Uygulanacak olan cerrahi prosedürün kapsamı ve hangi yöntemlerle gerçekleştirileceği belirlenir. Bu aşamada hastanın sağlık geçmişi ve eğer varsa düzenli olarak kullandığı ilaçlarla ilgili doktorunu eksiksiz bilgilendirmesi gerekir. Ameliyattan en az 1 hafta önce aspirin ve türevi kan sulandırıcı ilaçların kullanımının bırakılması son derece önemlidir.
Jinekomasti ameliyatından sonra hastalar önerilen süre boyunca jinekomasti korsesi kullanırlar. Ameliyatı izleyen ilk birkaç gün uygulama bölgesinde hassasiyet, morluk, ağrı ve ödem meydana gelebilir. Ameliyattan sonraki ilk 3 gün hasta sırtüstü yatma ve duş almama konusundaki önerilere koşulsuz uymalıdır. Doktorların önerisi operasyondan sonra en az 1 hafta yüzüstü yatılmaması yönündedir.
Ameliyattan sonra en az 3 hafta hastalar ağır yük kaldırmamalı, 6 hafta ağır sporlardan, göğüs bölgesine darbe almasına neden olabilecek aktivitelerden, ödem oluşumuna yol açabilecek sauna ve hamam gibi faaliyetlerden uzak durmalıdır.