-
by Op. Dr. Evren Tevfik İşçi
Dünya nüfusunun yaklaşık %5’ini etkileyen en yaygın bebek kulak deformitesi türlerinden biri kepçe kulak deformitesidir. Kulakların başın yanından 2 cm’den fazla uzak olması kepçe kulak deformitesi olarak adlandırılır. Kepçe kulaklar tipik olarak iki taraflıdır. Dış kulağın merkezine yakın Y-şekilli kıkırdağın parçası olan antihelikal kıvrım düzenli bir şekilde oluşmadığında ya da kulağın dış kenarının dışarı çıkmasını sağlayacak kadar gelişmediğinde ortaya çıkar. Çoğu hastada kulak kepçesi, konka (kulak kanalının hemen dışındaki kulağın kase şeklindeki kısmı) aşırı miktarda kıkırdağa sahiptir veya alışılmadık derecede derindir. Bu durum tüm kulağın başın yanından uzağa itilmesine ve ayrık bir görünüm sergilemesine neden olur. Çoğu bebek kulak deformitesi gibi kepçe kulak deformitesi de genellikle doğuştan gelen bir durumdur. Kepçe kulakları olan birçok kişinin aile öyküsünde kepçe kulak deformitesi bulunur.
Kepçe kulaklar tipik olarak işitme ile ilgili herhangi bir soruna yol açmaz, ancak yüz görünümü üzerindeki etkisinden dolayı psikolojik sıkıntıya neden olabilir. Yapılan araştırmalar, çıkıntılı kulakların, özellikle çocukların akranları tarafından alay edilmesine yol açan bir katalizör olabileceğini ve neden olduğu estetik görünüm nedeniyle benlik saygısına zarar verebileceğini göstermektedir. Ortaya çıkan bu tür psikososyal kaygılar dolayısıyla genellikle kepçe kulak deformitesinin giderilmesi talep edilir.
Kepçe Kulak Ameliyatsız Düzeltilebilir mi?
Kepçe kulak tedavisi hastanın yaşına göre cerrahi ya da cerrahi olmayan yöntemlerle uygulanabilir. Doğumda kulak kıkırdağı esnek ve yumuşak bir yapıdadır. Bu sayede ameliyatsız olarak yeniden şekillendirilmesi mümkündür. Zaman geçtikçe kıkırdak sert bir hale geldiğinden düzeltici kulak cerrahisi yani Otoplasti en iyi tedavi seçeneğine dönüşür. Bu nedenle, erken müdahalenin kulak kepçesi deformitesini ameliyatsız düzeltmenin anahtarı olduğu söylenebilir.
Doğumdan sonraki ilk birkaç hafta içinde kepçe kulak deformitesi tespit edilirse kulak şekillendirilerek bu deformite düzeltilebilir. Böylece ameliyat ihtiyacı ortadan kaldırılabilir. Bebeklerin kulak kıkırdaklarının yumuşak ve esnek olması cerrahi olmayan bir kalıplama cihazı ile etkili sonuçlar alınmasına imkan verir.
Kulak kıkırdak dokusunun doğuştan öne doğru gelişmesiyle oluşan kepçe kulak bazen tek taraflı olarak görülebilir. Özellikle çocukluk ve gençlik döneminde alay konusu olmak bazı kişilerde ciddi psikolojik sorunlara neden olabilir. Bu tür sorunların giderilmesi için kepçe kulak ameliyatı uygulanabilir.
Kepçe Kulak Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Kepçe kulak deformitesinin düzeltilmesi amacıyla uygulana cerrahi prosedüre otoplasti denilir. Otoplasti, kulak kepçesinin cerrahi olarak yeniden şekillendirilmesi anlamına gelir. Amaç mevcut bir düzensizliğin giderilmesi ve görünümün iyileştirilmesi olabilir. Kulaklarında hasar olan ya da doğuştan anomalisi bulunan kişiler dış kulağın oluşturulması ya da onarılması için rekonstrüktif cerrahiyi tercih edebilir. Bununla birlikte bazı kişiler kulaklarının görünümünün iyileştirilmesi için ameliyat olmayı tercih ederler. Bu da prosedür otoplasti olarak bilinir.
Kepçe kulak ameliyatı lokal ya da genel anestezi altında gerçekleştirilebilir. Kulak arkasından bir miktar deri çıkarılarak dikişlerle kıkırdak şekillendirmeleri yapılır ve istenilen sonuç elde edilir. Hastanın ihtiyaçlarına ve cerrahın tercihlerine göre farklı tekniklerin kullanılması da söz konusu olabilir. Ortalama 1-2 saat içerisinde tamamlanan bir cerrahi prosedürdür. Otoplasti, kulakların konturunu, boyutunu ve projeksiyonunu iyileştirmek için çeşitli cerrahi teknikler içerebilir. Otoplasti için kesiler genellikle kulak ile kafa arasındaki oyuğa kulağın arka yüzeyinde yapılır. Kulağın ön tarafında kesi yapılması gerektiğinde, bunları gizlemek için kulaktaki kıvrımların derinliklerinde yapılır. Kıkırdağı yeniden şekillendirmek ve yerine sabitlemek için dahili, çözünmeyen dikişler kullanılır. Kulak arkasındaki kesiyi kapatmak için eriyen dikişler kullanılır.
Kepçe kulak ameliyatının amacı kulaklara ve yüze denge ve orantı getirirken kulaklara normal izdüşüm ve büyüklükte doğal bir şekil vermektir. Doğal bir görünüm, istenmeyen dikkatleri kulaklardan uzaklaştırır. Kulakların şeklindeki, çıkıntısındaki veya büyüklüğündeki küçük düzensizliklerin bile düzeltilmesi, kişinin görünüşünü ve özgüvenini derinden etkileyebilir. Bu nedenle kepçe kulak ameliyatı her hastanın anatomisine ve görünümündeki değişikliklere göre özelleştirilmelidir.
Kepçe Kulak Ameliyatından Sonra Neler Olur?
Uygun kan akışının sağlanabilmesi için kepçe kulak ameliyatından sonraki ilk birkaç hafta baş mümkün olduğunca yüksekte tutulmalıdır. İşlemi takip eden günlerde bir miktar şişlik görülebilir. Başın yüksekte tutulması aşırı iltihaplanma ve kızarıklık oluşması riskini minimize eder.
Ameliyat sonrası erken dönemde kulakların yerinde tutulması için bandaj takılması gerekir. İyileşme döneminde başın kuru ve serin tutulmasına özen gösterilmelidir. Bu süreçte aşırı ısıdan uzak durulması, fön makinesi ve diğer ısıtılmış saç şekillendirme aletlerinin kullanılmaması önemlidir. Gerekli durumlarda kulaklara buz torbası ile kompres uygulanabilir.
Ameliyattan sonra hastaya oluşabilecek ağrıyı ve rahatsızlığı hafifletmeye, şişliği azaltmaya yardımcı olacak ilaçlar reçete edilir. İlaçların düzenli bir şekilde kullanılması hızlı ve sağlıklı bir iyileşme süreci yaşanması için çok önemlidir.
İyileşme sürecinde kulakları ovuşturmaktan ve kulaklara dokunmaktan kaçınılmalıdır. Kulaklarda ağrıya, rahatsızlığa ve tahrişe neden olabilecek şeyler değdirilmemelidir. Ağır kaldırma ve egzersiz gibi zorlu aktivitelerden kaçınılmalıdır.
